"Nguy cơ sóng thần lớn ở Biển Đông bị bỏ qua vì tranh chấp chủ quyền"

Hồng Thủy

(GDVN) - Ông đã sử dụng mô hình toán học mới để phân tích dữ liệu địa chấn lịch sử được thu thập bởi tàu nghiên cứu Trung Quốc ở rãnh Manila. Kết quả làm ông phát hoảng

Nguy cơ sóng thần ở Biển Đông từ rãnh Manila được các nhà khoa học Trung Quốc, Philippines và Đài Loan đánh giá là rất nghiêm trọng. Ảnh: Bưu điện Hoa Nam.

Bưu điện Hoa Nam ngày 3/8 dẫn lời các học giả Trung Quốc, Philippines và Đài Loan nhận định rằng, nguy cơ của 1 cơn sóng thần rất lớn ở Biển Đông đang bị các bên liên quan đánh giá thấp, thậm chí bỏ qua do những tranh chấp về chủ quyền và hàng hải trong khu vực.

Hậu quả của nó sẽ là một sự tàn phá và mất mát ghê gớm với hàng trăm ngàn mạng sống ở các vùng ven biển, bao gồm cả Hồng Kông. Một trong những nhà khoa học từ viện Hải dương học Trung Quốc cho biết họ đang rất cần dữ liệu để đánh giá khả năng cũng như kích thước sóng thần tiềm ẩn trong khu vực và xem xét nó sẽ xảy ra như thế nào.

Các nhà khoa học Trung Quốc nói rằng họ cần phải tới khu vực này để thu thập dữ liệu, nhưng cuộc xung đột về chủ quyền hiện nay trên Biển Đông đang ngăn cản họ làm điều đó. Tiền Tiến, một tiến sĩ từ Viện Nghiên cứu địa chất biển ở Thanh Đảo, Sơn Đông nói với Bưu điện Hoa Nam rằng ông đã sử dụng mô hình toán học mới để phân tích dữ liệu địa chấn lịch sử được thu thập bởi tàu nghiên cứu Trung Quốc ở rãnh Manila. Kết quả làm ông phát hoảng.

Rãnh sâu Manila trải dài khoảng 350 km từ miền nam Đài Loan cho tới phía tây đảo Luzon của Philippines, độ sâu của rãnh khoảng 5,4 km, sâu gấp 3,5 lần so với độ sâu trung bình ở Biển Đông. Đây là nơi các mảng lục địa Á - Âu khổng lồ cổ đại va chạm nhau. Rãnh Manila cũng rất gần với bãi cạn Scarborough (nơi Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát của Philippines từ năm 2012).

Có dấu hiệu cho thấy rãnh sâu Manila có thể trải qua một trận động đất lớn. Các nhà khoa học đã thể hiện mối quan tâm của họ và phân tích của Tiền Tiến bổ sung thêm cho nhận định này. Theo ông Tiến,  bởi vì các công cụ mô hình mới có thể đo đạc các cấu trúc địa vật lý của rãnh với độ phân giải cao hơn, ông phát hiện ra rằng độ dài thực tế của đới đứt gãy của rãnh có thể gây ra một cơn sóng thần thực tế "dài đáng kể" hơn độ dài được phát hiện trước đây.

Trận động đất, sóng thần khủng khiếp ập vào Nhật Bản năm 2011.

Điều đó có nghĩa là khả năng của rãnh Manila gây ra một trận động đất, sau đó là sóng thần có thể đã bị đánh giá thấp. Mặc dù kích thước chính xác của các đới đứt gãy vẫn đang được tính toán, Tiền Tiến cho biết ông cảm thấy bắt buộc phải cảnh báo cho công chúng về nguy cơ này.

Ông Tiến cho rằng một công việc phân tích tốt hơn và dự đoán những gì sẽ xảy ra phụ thuộc vào dữ liệu mới. "Các dữ liệu chúng tôi sử dụng đã cũ, nó được thu thập từ hơn một thập kỷ trước. Chúng tôi muốn có một dữ liệu mới, nhưng chúng tôi không thể đến khu vực đó nữa. Khu vực này đã đủ rắc rối rồi. Chúng tôi không dám đến gần phía Philippines."

Rãnh Manila đã không tạo ra một trận động đất lớn nào trong 5 thế kỷ, nó đã và đang tích lũy năng lượng bên trong. Nếu một trận động đất xảy ra, nó có thể gây ra hậu quả rất lớn, ông Tiến khẳng định.

Tiến sĩ Tso Ren Wu từ viện Khoa học thủy văn ở Đài Loan cho biết, hòn đảo này đặc biệt dễ bị tổn thương không chỉ vì nó ở ngay đầu phía Bắc của rãnh Manila mà còn bởi vì nó có một nhà máy điện hạt nhân lớn ở bờ biển phía Nam.

"Nếu một trận động đất đạt tới một cường độ nhất định, thậm chí Hồng Kông cũng có thể bị tàn phá. Tình hình có thể tồi tệ hơn nếu các nhà máy hạt nhân ở Daya, Thâm Quyến bị ảnh hưởng", Tso Ren Wu nói.

Tiến sĩ Renato Solidum, giám đốc Viện Núi lửa và địa chấn Philippines nói với GMA News rằng một trận động đất cường độ 8,2 độ richter ở rãnh Manila có thể gây ra sóng thần cao 10 mét và ập tới bờ biển Philippines chỉ trong 5 tới 10 phút, Manila sẽ bị nhấn chìm trong khoảng 1 giờ.

Theo tiến sĩ Tso Ren Wu, phương pháp hiệu quả nhất để giám sát các rủi ro sẽ là gắn các bộ cảm biến theo cáp xuống dưới đáy biển. Các bộ cảm biến này có thể thu thập chính xác dữ liệu hoạt động của rãnh, cho phép các nhà khoa học đo lường và tìm hiểu chuyển động của nó. Chính quyền Đài Loan đã đặt nhiều phao tại các địa điểm khác nhau, nhưng chúng đã bị hư hỏng.

Mao Hiến Trung, một nhà nghiên cứu nguy cơ sóng thần từ đại học Thanh Hoa cho biết, Trung Quốc cũng đã triển khai phao cảnh báo sóng thần trị giá hơn 10 triệu USD một chiếc gẩn rãnh Manila nhưng cũng đã bị hư hỏng mà chưa rõ nguyên nhân.

Ông Trung cho hay, mô phỏng của nhóm nghiên cứu của ông cho thấy các trận động đất ở rãnh Manila với cường độ 8 độ richter trở lên có thể gây ra thảm họa lớn cho cả khu vực ven Biển Đông với sóng thần cao tới 5 mét, hàng trăm ngàn người có thể mất mạng.

"Chính phủ các bên cần phải đặt tranh chấp chính trị sang một bên và hợp tác trong dự án nghiên cứu sóng thần càng sớm càng tốt", ông Mao Hiển Trung nói.

Một nhóm nghiên cứu tại đại học Khoa học - công nghệ Trung Quốc năm ngoái từng công bố rằng họ đã phát hiện bằng chứng của 1 cơn sóng thần khổng lồ rất có thể từ rãnh Manila đã tàn phá một rặng san hô ở quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam) khoảng 1000 năm trước đây. Ngoài ra còn có một lý thuyết cho rằng rãnh Manila có thể gây động đất, sóng thần theo chu kỳ 500 năm một lần.