Quan hệ Nga-Trung: Đã thấy trái đắng!

Đồng rúp thắt chặt quan hệ Nga-Trung: Đã thấy trái đắng!

  Quan hệ Nga-Trung đang rất nồng ấm sau khi Trung Quốc đưa Nga 400 tỷ USD từ thỏa thuận khí đốt lịch sử và hàng loạt hợp đồng mua sắm vũ khí... 

Khách hàng lớn Trung Quốc

Trang mạng Tin tức Trung Quốc ngày 5/9, dẫn nguồn hãng thông tấn Nga Itar-Tass cho biết, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức đến Trung Quốc, Tổng giám đốc Tổng công ty Công nghệ Nga Sergei Chemezov cho biết, Nga và Trung Quốc hiện đang triển khai đàm phán hàng loạt hợp đồng mua sắm quân sự.

Đặc biệt, ông Chemezov nhấn mạnh, 2 thương vụ mua sắm máy bay chiến đấu đa năng thế hệ 4++ là Su-35 và tàu ngầm AIP tiên tiến Amur-1650 (phiên bản xuất khẩu của tàu ngầm Lada, project 677) vẫn đang trong quá trình đàm phán chứ chưa đến giai đoạn ký kết hợp đồng.

Việc hợp tác giữa Nga và Trung Quốc đang đạt đến mức độ chưa từng có

Theo số liệu của Trung tâm phân tích thương mại vũ khí thế giới (TSAMTO) có trụ sở ở Nga, kim ngạch xuất khẩu vũ khí năm 2012 của Nga là hơn 12 tỷ USD, còn năm 2013 không dưới 13 tỷ USD. Trong đó có phần đóng góp rất lớn của các hợp đồng xuất khẩu sang Trung Quốc.

Ngoài các hợp đồng đang đàm phán, hiện 2 hạng mục hợp tác có giá trị xuất khẩu cao nhất của Mátxcơva sang Bắc Kinh là kế hoạch xuất khẩu hàng nghìn động cơ máy bay trị giá hàng tỷ USD và chương trình xuất khẩu máy bay trực thăng cả 2 phiên bản quân sự và lưỡng dụng.

Thu nhập khủng từ việc xuất khẩu vũ khí sang Trung Quốc, trước đó, Nga cũng kiếm được 400 tỷ USD từ thỏa thuận khí đốt lịch sử với Bắc Kinh. Sau 1 thập kỷ thương thảo, Nga đã gật đầu với Trung Quốc khi theo ước tính Trung Quốc sẽ phải trả cho Nga 350 USD cho mỗi mét khối khí đốt. Mátxcơva sẽ cung cấp cho Bắc Kinh 38 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm, trong vòng 30 năm tới.

Ngoài hợp đồng nói trên đã ký với Gazprom, Tập đoàn dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNPC) cũng ký hợp đồng trị giá 270 tỷ USD với hãng dầu mỏ quốc gia Nga Rosneft để mua dầu thô.

Một sự kiện đáng lưu ý trong quan hệ Nga-Trung là hai nước đã quyết định sử dụng đồng nhân dân tệ và đồng rúp trong các hợp đồng giao dịch giữa hai bên.

Trong chuyến công du Trung Quốc hồi cuối tháng 5/2014, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hội đàm và thống nhất với Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình về việc cùng từ bỏ thanh toán bằng đồng USD trong các giao dịch thương mại song phương, dùng đồng rúp và đồng nhân dân tệ để thay thế.

Văn kiện tương ứng đã được Phó Chủ tịch thứ nhất Ban quản trị ngân hàng VTB, Vasili Titov và người đứng đầu ngân hàng Bank of China (một trong bốn ngân hàng lớn của Trung Quốc), Chen Siqing ký kết.

Việc các ngân hàng trung ương Nga và Trung Quốc nhất trí giao dịch bằng đồng nội tệ cho phép các doanh nghiệp Nga khi giao dịch với đối tác Trung Quốc có thể tiếp cận hầu như không hạn chế đồng nhân dân tệ. Ngược lại các công ty Trung Quốc có thể thanh toán trực tiếp bằng đồng rúp. Văn kiện này sẽ gián tiếp tăng cường kim ngạch buôn bán giữa hai nước.

Theo các nhà tài chính, khi thanh toán bằng đồng nội tệ, đồng rúp sẽ có lợi còn đồng USD sẽ tổn hại. Năm ngoái, kim ngạch thương mại hai chiều Nga-Trung đạt 89 tỷ USD và có triển vọng tăng lên đến 100 tỷ USD vào năm 2015 và 200 tỷ USD năm 2020. Nếu hai bên thanh toán những hợp đồng dầu khí bằng đồng rúp và nhân dân tệ thì tất nhiên đây sẽ là đòn mạnh giáng vào đồng USD.

Với các hợp đồng cực khủng mà Nga có được với Trung Quốc, hiển nhiên quan hệ hai nước đang cực kỳ nồng ấm, hay nói như Tổng thống Putin, quan hệ hai nước Nga-Trung đã đạt tới mức cao chưa từng có trong lịch sử.

Đã thấy trái đắng

Dù Trung Quốc được coi như một cửa thoát hiểm trong bối cảnh bị Mỹ và phương Tây áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt nhưng không phải lúc nào Nga cũng yên tâm về đối tác chiến lược này. Bán cho Trung Quốc những vũ khí tối tân vì rất cần tiền, Nga buộc phải chấp nhận nguy cơ bị Trung Quốc sao chép sản phẩm.

Mới đây, Mátxcơva lại phàn nàn rằng Bắc Kinh tự ý chế tạo chiến đấu cơ đa năng J-16 dựa trên thiết kế máy bay chiến đấu Su-30MK2 của họ mà không được phép.

Theo tạp chí quốc phòng Kanwa Defense Review, 8 máy bay J-16 do Tập đoàn máy bay Thẩm Dương của Trung Quốc chế tạo thay thế các máy bay J-11B được thiết kế cho sứ mệnh chiến đấu trên không.

Trung Quốc đã giảm bớt việc chế tạo các máy bay chiến đấu như J-15, J-16 và J-11B vì Nga từ chối bán thêm các động cơ AL31F cho Bắc Kinh và đây là công nghệ mà Trung Quốc chưa thể làm chủ.

Không có đủ động cơ do Nga chế tạo, không quân và hải quân Trung Quốc không thể chế tạo các máy bay chiến đấu tiên tiến như vậy với số lượng lớn. Tuy nhiên, Trung Quốc cuối cùng đã có thể đưa động cơ Taihang tự chế vào máy bay chiến đấu J-16 kể từ năm 2013.

Độ tin cậy của động cơ Taihang sẽ được kiểm chứng sau khi J-16 đi vào phục vụ.

Tạp chí Kanwa Defense Review cho biết thêm, hiện chưa rõ J-16 có được trang bị radar quét mảng pha điện tử chủ động, một hệ thống radar tối tân, hay không.

Nga-Trung đang nắm chặt tay "vì ta cần nhau", đặc biệt Trung Quốc có rất nhiều thứ mà Nga đang muốn, đó là tiền, nhưng rõ ràng Nga cũng đang phải nếm "trái đắng" từ mối quan hệ này. 

Minh Thái